Σε ύψος 30μ. από τη θάλασσα, μεταξύ των μονών Ξενοφώντος και Κωνσταμονίτου, στους πρόποδες μιας καταπράσινης πλαγιάς, βρίσκεται η ιδιόρρυθμη μονή του Δοχειαρίου. Είναι ελληνική και γιορτάζει τους Αρχαγγέλους στις 8 Νοεμβρίου. Το σημαντικώτερο κειμήλιο της Μονής είναι η περίφημη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας η επονομαζόμενη «Γοργοεπήκοος». Βρίσκεται σε μια περίπου ώρας απόσταση από τη Μονή Ξενοφώντος και είναι η πρώτη Μονή που βλέπει κανείς από το πλοίο καθώς ταξιδεύει από την Ουρανούπολη στη Δάφνη.
Ο Ευθύμιος αφιέρωσε τη Μονή στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ και αναφέρεται η εξής ιστορία σχετικά μ' ένα θαύμα των πολιούχων αγίων:
Γύρω στο 1092, ένας νεαρός βοσκός, ο Βασίλειος, ανακάλυψε ένα θησαυρό στη χερσόνησο της Σιθωνίας. Ο ηγούμενος Νεόφυτος, ανιψιός του κτήτορα Ευθυμίου, έστειλε δύο μοναχούς με το βοσκόπουλο για να μεταφέρουν το θησαυρό στη Μονή. Αλλά οι 2 μοναχοί στο γυρισμό, σκότωσαν το βοσκόπουλο έδεσαν στο σώμα του μια βαριά πέτρα και το πέταξαν στη θάλασσα. Αφού κρύψανε καλά τη λεία τους, επέστρεφαν στη Μονή για να κατηγορήσουν το Βασίλειο ότι τους είχε παρατήσει. Οι δύο Αρχάγγελοι και προστάτες άγγελοι της Μονής, έσωσαν το αθώο παιδί και το έφεραν στη Μονή. Ένας βοηθός ειδοποίησε τον ηγούμενο να βιαστεί να πάει στο ναό, όπου βρήκε το Βασίλειο κάτω από το μεγάλο θόλο του Καθολικού μ' ένα σχοινί ακόμη γύρω από το λαιμό του δεμένο σε μια πέτρα με τα ρούχα του να στάζουν νερό. Όταν οι δύο ληστές μοναχοί έφτασαν αργότερα, η αλήθεια είχε ήδη γίνει γνωστή. Οι όμορφες τοιχογραφίες στο θόλο της φιάλης κρατούν ζώβωντανή αυτή την ιστορία.
Ένας από τους πρώτους ευεργέτες της Μονής ήταν ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Γ' Βοτανειάτης, που κάλυψε τα έξοδα της σημαντικής επέκτασης της Μονής και γι' αυτό μνημονεύεται ως συνιδρυτής. Αλλά και οι αυτοκράτορες που τον διαδέχθηκαν, οι Κομνηνοί (1081 -1185) και οι Άγγελοι (1185-1204) επίσης δώρισαν μεγάλα χρηματικά ποσά για τον εξωραϊσμό της Μονής, η οποία συνέχισε να ευημερεί μέχρι το1204. Στο τέλος του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα, η δυναστεία των Παλαιολόγων (1261-1453) έστρεψε την προσοχή της και ευνόησε τη Μονή Δοχειαρίου. η οποία επίσης έλαβε παρόμοιες πλούσιες δωρεές από το Σέρβο βασιλιά Στέφανο Δουαάν (1331-1355) και αναπτύχθηκε σε κύρια Μονή. Μετά το 1459 την αρχή της οθωμανικής κατοχής στη Σερβία, οι πηγές χρηματοδότησης της Δοχειαρίου σταμάτησαν. Σ' αυτές τις οικονομικές δυσκολίες προστέθηκαν οι λε-ηλατικές επιδρομές Τούρκων και πειρατών, και η Μονή ερημώθηκε σχεδόν εντελώς, παρ' ότι είχε προσαρτήσει το μικρό μοναστήρι του Καλλιγράφου.
Όμως, γύρω στα 1560, ένας ιερέας ονομαζόμενος Γεώργιος από την Αδριανούπολη, ήρθε στη Μονή και θεραπεύτηκε στα νερά της πηγής των Αρχαγγέλων, που υπάρχει και σήμερα δίπλα στο Καθολικό. Ως έκφραση ευγνωμοσύνης προς τους Αρχαγγέλους, ο Γεώργιος δώρισε όλη την περιουσία του στη Μονή. Η δωρεά αυτή μαζί με τις οικονομικές προσφορές των παραδουνάβιων χωρών, που είχαν αρχίσει να φθάνουν στη Μονή, έδωσαν την ευκαιρία στους μοναχούς να ανακαινίσουν όλο το μοναστικό συγκρότημα. Ανάμεσα στους ευεργέτες εκείνης της περιόδου συγκαταλέγονται οι μεγάλοι βοεβόδες της Βλαχίας, Πέτρος Δ' Ράρες (1527-1538, 1541-1546) και η κόρη του Ρωξάνδρα, σύζυγος του Ρουμάνου βοεβόδα Αλεξάνδρου Λαπουσεάνου (1533-1561, 1563-1568).
Μετά την ολοκλήρωση των οικοδομικών εργασιών στην Τράπεζα το 1547, ήταν η σειρά του Καθολικού να ανακαινισθεί το 1568. Το Καθολικό, αφιερωμένο στους Αρχαγγέλους, είναι από τα μεγαλύτερα στον Άθω. Οι τοίχοι του αγιογραφήθηκαν το 1568 με καλλιτεχνικά αριστουργήματα που διατηρούνται σε καλύτερη κατάσταση από κάθε άλλη τοιχογραφία στο Άγιον Όρος. Αποδίδονται στον Τζώρτζη ή κάποιον άλλο ζωγράφο της Κρητικής Σχολής. Εκεί είναι ο θαμμένος και ο Μολδαυΐας Θεοφάνης, που είχε αποσυρθεί από τη μητρόπολή του και πέθανε εδώ σαν μοναχός.
Τον 17ο και 18ο αιώνα κτίστηκαν νέες πτέρυγες όπως το κωδωνοστάσιο. Το 1783 κατασκευάστηκε το αξιόλογο Τέμπλο και το περίφημο ξυλόγλυπτο Κιβώριο της αγίας Τράπεζας. Η Τράπεζα κτίστηκε από τον αρχιεπίσκοπο Αχρίδος Πρόχορ και ιστορήθηκε το 1700. Οι τοίχοι της Τράπεζας στολίζονται με τον πιο γνωστό κύκλο της Αποκάλυψης, οι τοιχογραφίες αυτές χρονολογούνται από το 1700.Υπέροχες τοιχογραφίες επίσης στολίζουν το εσωτερικό φιάλης του αγιασμού, πίσω από το Καθολικό.
Η Μονή Δοχειαρίου έχει δύο Κελιά στις Καρυές των Αγίων Πάντων και των Πέντε Μάρτυρων.
Ο υψηλός οχυρωματικός πύργος προστατεύει τη βιβλιοθήκη, όπου φυλάσσονται 5.000 τόμοι έντυπων βιβλίων, και 545χειρόγραφα μεταξύ των οποίων υπάρχουν 62 περγαμηνές.